De fabriek van klootzakken

De Duitse auteur Chris Kraus treedt met ‘De fabriek van klootzakken’ in de voetsporen van ‘De welwillenden’ van Jonathan Littel en ‘De Stamhouder’ van Alexander Munninghoff. Kraus vertelt het verhaal van zijn familie aan de hand van de twee broers Hub en Koja en hun geadopteerde zus Ev. De van oorsprong Duitse familie moet aan het begin van de Tweede oorlog Letland ontvluchten. Net zoals in ‘De stamhouder’ moet de familie kiezen tussen de Russen, die Letland al eerder veroverd hebben, en de Duitsers, die op het punt staan Letland binnen te vallen. De twee broers kiezen ervoor om zich bij de Duisters aan te sluiten en belanden bij de SS.

Kraus vertelt het wervelende verhaal aan de hand van Koja, die met een kogel in zijn hoofd in een beveiligd ziekenhuis ligt. Naast hem ligt een hippie (we zijn dan in de jaren zeventig) aan wie hij alle afschuwelijke gebeurtenissen met veel genoegen opdist. Naast een geschiedenis van de SS, is ‘De fabriek van klootzakken’ ook het verhaal van de veiligheidsdiensten van de jonge bondsrepubliek. Die blijken vol te zitten met oude Nazi’s en worden daarbij gesteund door de CIA.

Kraus kan schrijven als geen ander. Door zijn wervelende stijl wordt je meteen het verhaal ingezogen. Ook omdat hij ingenieus het tragische liefdesverhaal vertelt van de twee broers. Ze vallen allebei als een blok voor hun geadopteerde zus Ev. En dat levert natuurlijk de ene na de andere complicatie op. De broers kunnen op een gegeven moment elkaars bloed wel drinken.

‘De fabriek van klootzakken’ is een overweldigend boek. Net zoals in ‘De welwillenden’  van Littel schroomt hij er niet voor om de aller gruwelijkste verhalen van de SS droog neer te pennen. Maar het boek kent ook zeker wat luchtige momenten. Zeker als verteller Koja aan zijn ziekenbroeder hippie Swami losgaat. Een geweldige passage is onder andere de anekdote over de Maoïsten in de jaren zestig. Zij kiezen ervoor om alleen maar het woord ‘voortbewegen’  te gebruiken. ‘Slenteren’, ‘lopen’, ‘wandelen’, het mag allemaal niet meer omdat het zou discrimineren… Tsja…doet mij toch een beetje denken aan de huidige tijd…

De fabriek van klootzakken – Chris Kraus – vertaling Jan Bert Kanon
uitgeverij  Signatuur – € 32,50

(recensie door Chris)