Het bal der gekken – V. Mas

Het is niet zozeer de verteltrant waarmee Victoria Mas de lezer voor zich weet te winnen.

Wat haar Bal der gekken zo meeslepend maakt, is de wijze waarop ze uit historisch materiaal een onwaarschijnlijke maar tegelijkertijd invoelbare intrige spint, met een aangrijpende afloop.

Stel je voor, eind 19e eeuw, een gekkenhuis (La Salpêtriére) waar ‘gekke’ of hysterisch verklaarde vrouwen zijn opgesloten. Gecontroleerd door verpleegsters en mannelijke studenten, met aan het hoofd de beroemde maar ook zeer autoritaire neuroloog Charcot.

Hij beschouwt de vrouwen als studie-object en stelt ze bloot aan openbare colleges waar ze onder hypnose worden gebracht om een aanval van hysterie op te wekken. De vrouwen zijn na afloop uitgeput en apathisch.

Verder is het een gevangenis waar weinig gebeurt, behalve af en toe een ‘aanval’ van een vrouw, waardoor dan de nodige onrust ontstaat. Soms mogen ze naar buiten voor wat frisse lucht en een keer per jaar is er het bal, waarvoor de Parijse elite wordt uitgenodigd.

Het lukt Victoria Mas je te betrekken bij deze vrouwen, die vaak getraumatiseerd zijn, depressief, dement of gewoon ‘lastig.’ Zo ook Eugénie, de 19-jarige dochter uit een bourgeois-familie, die zich verzet tegen alles wat ze als jonge vrouw niet mag, maar haar broer wèl.

De strenge en doorgewinterde hoofdzuster Geneviève ziet haar allereerst als een bedreiging, maar gaandeweg blijken ze elkaar nodig te hebben.

Het bal der gekken – Victoria Mas – vertaald door Andreas Dijkzeul – prijs € 21,99

(recensie door Yvonne)