De grenzen van mijn taal

‘Of je nu gevonden of verloren bent, golven blijven bewegen, de branding trekt zich terug en komt weer naar voren, de zee eindigt niet, gaat alleen in de verte over in lucht. Je lichaam is ook een zee, beweegt met dag en nacht mee, wordt vanzelf ouder, is gemaakt van deeltjes die veel ouder zijn dan jij bent. Straks is alles weer voorbij en ga je op in wat er was. Dus leun maar op de aarde, op de dagen die je dragen. Morgen kan het anders zijn.’

Zo luiden de laatste zinnen van een magische en troostrijke zoektocht naar wat ons leven betekenis geeft; getiteld ‘De grenzen van mijn taal: een klein filosofisch onderzoek naar depressie’ en geschreven door filosofe, kunstenares en zangeres Eva Meijer (1980). Toen Meijer in haar pubertijd zat, werd ze voor het eerst verlamd door een depressie, iets wat in de jaren daarna in verschillende hoedanigheid steeds opnieuw de kop opstak.

Naar de behandeling van depressie is al veelvuldig onderzoek gedaan. In 2017 slikten immers bijna een miljoen mensen in Nederland antidepressiva, en dat aantal stijgt. Maar wat doet het nu precies met iemand die deze grijze deken van diepe somberte ervaart? En wat is er binnen de filosofie is geschreven en gezegd over de aard van melancholie en depressie, rouw, de waarde van waanzin, de verbinding met onze medemens, kunst als medicijn, en de taal om onze gevoelens uit te kunnen drukken?

Meijer weet haar persoonlijke ervaringen te verwoorden in een prachtig en eerlijk relaas wat de lezer tegelijkertijd voert langs denkers zoals de fenomenoloog Maurice Merleau-Ponty, die schreef over de belichaamde ervaring, Michel Foucault’s ‘technieken van het zelf’, en de betekenis van woorden bij Wittgenstein. Maar boven alles is ‘De grenzen van mijn taal’ een handreiking naar ieder die, op wat voor manier dan ook, met het fenomeen te maken krijgt. Meijer beschrijft hoe ze leerde ‘haar gedachten tussen haakjes te zetten’, de wereld te blijven waarnemen, contact te maken met de natuur door letterlijk te bewegen, en de nabijheid van dieren op te zoeken. Dat maakt van dit dunne boekje tegelijkertijd een praktische gids, en het vormt voor veel lezers ongetwijfeld een grote bron van herkenning. Warm aanbevolen.

De grenzen van mijn taal: een klein filosofisch onderzoek naar depressie – Eva Meijer Uitgeverij Cossee – prijs €15,50

(recensie door Djuna)