Door het grote vuur – Alice Winn

Talloze boeken verschenen het afgelopen decennium over de Eerste Wereldoorlog, die op een of andere manier allemaal aan mijn aandacht wisten te ontsnappen.

Toen echter een klant in onze winkel vroeg naar de historische roman Door het grote vuur van Alice Winn, werd mijn interesse gewekt. Ik kende het boek niet (hoewel de Engelse versie In Memoriam op de plank bleek te staan).

In enkele dagen verslond ik de stevige historische roman, waarin Alice Winn een gezicht en naam geeft aan Engelse jongens die op hun 17e, 18e of 19e de loopgraven van België en Frankrijk in werden gestuurd. Daarnaast is de roman een liefdesverhaal tussen twee van deze jongens. Het zal niet verbazen dat het verloop van deze liefde, door de omstandigheden van de oorlog én door de sterke maatschappelijke en juridische onderdrukking van homoseksualiteit, allesbehalve makkelijk verliep.

Het is de zomer van 1914, vlak voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Het decor waar dit verhaal begint is Preshute, een traditionele Engelse kostschool. Het verhaal volgt in het bijzonder twee hoofdpersonen: de mooie dichter Ellwood van 18 jaar, die publiceert in de schoolkrant, the Preshutian; en Gaunt, die stoer, sportief en gesloten is. Bovendien is hij half Duits, hetgeen zijn positie in de oorlog extra compliceert. De vriendschap en liefdesrelatie tussen Ellwood en Gaunt zijn de rode draad in dit boek. 

Beide jongemannen riskeren niet alleen hun leven in de loopgraven voor koning en vaderland; voor hun staat veel meer op het spel: hun onuitgesproken en complexe verliefdheid kan leiden tot verstoting of executie.

Tijdens een kort verlof uit de loopgraven in België vinden Ellwood en Gaunt elkaar. De gruwelen van de oorlog en de grote angst dat hun geheime liefde bekend wordt levert voor beide intense stress. Winn beschrijft hoe elk van hen daarmee omgaat. Ze neemt ons mee in de hoofden van de hoofdpersonen en vertelt het verhaal vanuit wisselend perspectief, waardoor het boek aan vaart wint, en de schrijver de lezer goed weet vast te houden.

Alice Winn heeft ook aandacht voor kleine (on)uitgesproken emoties, ondanks de vele gruwelijkheden, de talloze doden en de vaak plastische beschrijvingen van de verwondingen. Het boek laat de totale gekte van de oorlog zien. Maar toont door de ogen van Ellwood en Gaunt ook de gevolgen van de intense en alomtegenwoordige onderdrukking van de homoseksuele liefde, ‘the love that dare not speak it’s name’. Maar ze toont daarnaast ook de kracht van die liefde, en dat is het sterke en hoopvolle aspect van dit boek.

Alice Winn heeft een spannende, meeslepende, harde doch romantische dubuutroman geschreven over jonge levens, wier jeugd werd afgenomen op het moment dat die stond te beginnen.