Elly over ‘Soumission’

Het in januari verschenen boek Soumission van Houellebecq heeft in Frankrijk voor nogal wat commotie gezorgd. Het boek verscheen op de dag van de aanslag op Charlie Hebdo en het was ook de dag waarop het blad verscheen met een satirische tekening van Houellebecq op de voorpagina. Voor en tegenstanders vallen sindsdien over elkaar heen. Tegenstanders verwijten hem o.a. dat het boek oppervlakkig is en dat hij zich in het openbare debat niet uitlaat wat hij van zijn hoofdpersonage vindt, die uit opportunisme uiteindelijk voor de Islam zal kiezen: ”Ik weet het niet, je weet het niet, als je een roman schrijft weet je het niet”. Naar mijn idee doet hij dat met opzet, hij wil zich niet laten inlijven en al helemaal niet door mensen die politiek correct zijn. In het boek dat in vertaling ’Onderworpen’ zal gaan heten wordt Frankrijk in 2022 een op democratische wijze gekozen islamitische staat. Om te voorkomen dat het Front Nationaal van Marine LePen er met de overwinning vandoor gaat steunen de van oudsher grootste, maar inmiddels klein geworden partijen links en rechts van het midden de grootste concurrent van het FN, de Moslimbroederschap. François, een veertigjarige docent aan de Sorbonne die gepromoveerd is op de 19e eeuwse schrijver Joris-Karl Huysman, is de verteller. Hij vertoont veel overkomsten met Houellebecq: drank, sigaretten en seks zijn buitengewoon belangrijk, hij heeft controversiële opvattingen (hij is nooit een overtuigd voorstander geweest van het vrouwenkiesrecht en dat vrouwen dezelfde studies kunnen volgen en dezelfde beroepen kunnen uitoefenen als mannen) en hij heeft licht suïcidale neigingen. Als de nieuwe regeringsleider Mohammed Ben-Abbes eenmaal aan de macht is gaat het snel met de islamisering van het land…

Het volgende stukje vertelt hoe het boek verder gaat – en wil ik er daarom uitlaten… mee eens?
(, eerst verdwijnen de rokjes uit het straatbeeld en snel daarna verdwijnt de vrouw helemaal uit de openbare ruimte en van de arbeidsmarkt. Het percentage werkloosheid daalt daardoor drastisch. Onderwijs wordt na het officieel afsluiten van de lagere school, een privéaangelegenheid. Quatar wordt de nieuwe eigenaar van de Sorbonne en alleen docenten die zich tot de Islam bekeren kunnen daar blijven werken. François die ontslag heeft genomen komt er achter dat docenten die zich bekeren tot de Islam heel goed betaald worden, een groot appartement tot hun beschikking krijgen plus drie of 4 vrouwen. Allemaal betaald met oliedollars. Wat je daarmee inlevert is vrijheid. François neemt dat op de koop toe, “sodemieter op met je vrijheid”, roept hij op een gegeven moment uit.)

Jan Thechau schreef: in Soumission laat Houellebecq ons zien dat een cultuur ‘die zo bang is voor haar eigen angst dat zij de grootste kracht van haar beschaving lijkt te verliezen namelijk het vermogen om kritisch afstand tot zichzelf te nemen en haar eigen dwaasheid te kijk te zetten met bijtende humor en een grimlach’. Doet Houellebeque dat in Soumission, Charlie Hebdo deed dat met Houellebecq en daar werkte hij zelf aan mee.

Soumission – Michel Houellebecq
Editions Flammarion – januari 2015