Sneeuw – J. Banville

Ik dacht dat ik niet van thrillers hield. Wat voegt het toe? Kijk je na het lezen van een misdaadroman anders naar de wereld? Met een frisse blik? Of is het puur ontspanning en wat dan nog?

Nou, fris is die blik zeker niet na het lezen van Sneeuw. Of toch wel? Wat er gebeurt in Sneeuw is niet fris, maar wel interessant.

Bijna twee decennia geleden schreef John Banville The Sea, een indrukwekkende beschrijving van een man die na de dood van zijn vrouw terugkeert naar de plek waar zijn belangrijkste herinneringen liggen met haar: aan zee.

Aan de hand van de gewone dagelijkse werkelijkheid ontstaat een diepgaand zoeken naar zijn geschiedenis en zijn identiteit. Het leverde hem de Booker Prize op.

Daarnaast schreef Banville een hele reeks misdaadromans onder pseudoniem (Benjamin Black). Sneeuw verschijnt weer onder zijn werkelijke naam. Een statement, lijkt me. 

Zoals The Sea in zekere zin een psychologische verkenning is, zou je Sneeuw kunnen typeren als een politieke schets. Plaats van handeling is het graafschap Wexford, ten zuiden van Dublin, opnieuw aan de kust, waar John Banville zelf werd geboren; in 1945. Slechts acht jaar na de Ierse onafhankelijkheid van de Britse overheersers. Veel landerijen zijn onveranderd in handen van protestanten.

De roman valt met de deur in huis: de tamelijk afschuwelijke moord op priester Tom Lawless (what’s in the name?) in een vervallen Iers landhuis, waar de excentrieke familie Osborne woont, nakomelingen van protestantse Britten. Priester Tom was een vriend des huizes, maar het gezin geeft zijn geheimen over deze huisvriend niet prijs.

Inspecteur St. John (spreek uit: ‘Sinjun’) Strafford wordt erop uitgestuurd om de zaak te onderzoeken. Hij is zelf ook protestants. Ongebruikelijk voor iemand bij de politie, maar in dit geval wel handig denkt zijn meerdere: ‘Jij spreekt hun taal, met jou zullen ze praten.’ 

Sneeuw gaat over veel meer dan het oplossen van een moord op een katholieke priester in de jaren vijftig, hoewel de schrijver dit gegeven meesterlijk gebruikt om bloot te leggen hoe het verleden Ierland en z’n bevolking achtervolgt; in de vorm van de onmetelijk machtige Katholieke Kerk, het wij/zij-denken, taai wantrouwen en de neiging om onverwerkte trauma’s te herhalen. 

Banville’s taalgebruik is beeldend, zijn observaties zijn scherp en geestig. 

Dàt is wat Sneeuw een fascinerende roman maakt.

recensie door Yvonne

Sneeuw – John Banville – vertaald door Arie Storm
uitgeverij Querido  – prijs € 22,99

_ _ _ _ _